به گزارش مشرق، روز دهم ذی‌الحجه که معروف به عید قربان و «عید اضحی» در میان مسلمانان است، از روزهای با برکت و مورد احترام است که برای این روز در آیین اسلام اعمالی مقرر شده است و انجام دادن آن اعمال سفارش شده در این روز موجب تقرب به درگاه الهی می‌شود. یکی از اعمال این روز البته برای کسانی که توفیق زیارت خانه خدا را در چنین روزی پیدا نکنند، قربانی کردن در محل زندگی است و این عمل از جمله مستحبات مورد تأکید و سفارش شده در چنین روزی است که از آن تعبیر به «اُضحیه» می‌شود.

از پیامبر(ص) نقل شده است که حضرت فرمودند: «در روز عید قربان هیچ عملی به اندازه قربانی کردن نزد خداوند محبوب‌تر و دوست داشتنی‌تر نیست» و در روایت دیگر آمده است که حضرت فرمودند: «برای صاحب قربانی به تعداد هر موی قربانی حسنه و نیکی نوشته می‌شود».(1)

برای قربانی کردن در عید قربان آداب و ادعیه‌هایی نیز وارد شده است که مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم به برخی از آن‌ها اشاره می‌کند:

محمد بن بابویه نقل می‌کند: امام علی(ع) بعد از رحلت پیامبر(ص) هر سال دو قربانی (گوسفند) در روز عید قربان سر می‌برید، یکی از طرف پیامبر(ص) و دیگری از جانب خودشان و موقع قربانی‌کردن می‌فرمودند: «بسم الله الرحمن الرحیم، وجّهت وجهی للذی فطر السماوات و الارض حَنیفاً مسلماً و ما أنا من المشرکین، إنّ صلاتی و نُسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین، اللهم منک و لک» و در موقع سر بریدن قربانی از جانب پیامبر(ص) می فرمود: هذا من نبیک،(2) من با ایمان خالص روی به سوی خدایی آوردم که آفریننده آسمان‌ها و زمین است و من هرگز (با عقیده) مشرکان نخواهم بود، همانا نمازم و عبادتم و زندگی و مرگم برای خداوند جهانیان است، بار خدایا (هر چه داریم) از جانب توست و بازگشتش نیز برای توست.

در روایت دیگر از امام صادق(ع) وارد شده است که آن حضرت فرمودند: بعد از «رب العالمین» چنین بگویید: «لا شریک له و بذلک امرت و انا من المسلمین، اللهم منک و لک بسم الله و الله اکبر، اللهم تقبل منی»؛(3) به من دستور داده شد که به خدای خود شریک قرار ندهم و من از مسلمانان هستم، خدا این از توست و به سوی توست، به نام خدا، خدای بزرگ، خدایا از من این عبادت (قربانی کردن) را بپذیر.

از امام رضا(ع) نقل شده است که حضرت فرمودند: «هنگام قربانی کردن بعد از «انا من المسلمین» بگویید: «اللهم منک و بک و لک و الیک. بسم الله الرحمن الرحیم، الله اکبر، اللهم تقبل منی کما تقبلت من ابراهیم خلیلک و موسی کلیمک و محمد حبیبک، صلی الله علیهم اجمعین»؛ خدایا این (قربانی) از توست و برای توست و به سوی توست، خدایا از من بپذیر، همان طور که از ابراهیم خلیل، موسی کلیم و محمد حبیب خود پذیرفته‌ای که درود خداوند بر همه آن‌ها باد،(4) البته در برخی دعاها بعد از «اللهم تقبل منی» این فراز هم بود. «انک انت السمیع العلیم».(5)

*پی‌نوشت‌ها:

1. ترمذی، سنن، بیروت، دارالفکر، 1403ق، ج3، ص26.

2. سید بن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، مکتب اعلام اسلامی، 1415ق، ج2، ص234.

3. همان، ص234.

4. علی بن بابویه، فقه الرضا(ع)، المؤتمر للامام الرضا(ع)، بی تا، ص224.

5. شیخ مفید، المقنعة، قم، جامعه مدرسین، 1410ق، ص418.